Hoog grondwaterpeil in Rijswijk
De hevige en langdurige regenval van de afgelopen weken kan ervoor zorgen dat het grondwaterpeil stijgt. Als er meer regen valt dan kan worden afgevoerd, ontstaan er overal waterplassen.
Ingewikkeld watersysteem
Grondwater in dorpen en steden maakt onderdeel uit van een ingewikkeld watersysteem. Grondwater is water onder het grondoppervlak en het ontstaat voornamelijk uit regenwater dat in de bodem zakt. Dit regenwater valt in tuinen, grasvelden of duinen. Het regenwater dat op daken, straten en pleinen valt, wordt opgevangen en stroomt via het riool onder de grond naar de rioolwaterzuivering.
Wateroverlast
In steeds meer nieuwbouwwijken wordt regenwater niet meer via het riool opgevangen en afgevoerd naar de zuivering, maar wordt geprobeerd het regenwater in de wijk vast te houden. Het regenwater wordt dan direct afgevoerd naar de sloten of vijvers via een riool of via de straat, maar we proberen het regenwater ook zo veel mogelijk in de grond te laten zakken. Ook kan het inklinken van de bodem en de grondsoort een hoge grondwaterstand opleveren. De grondwaterstand blijft dan hetzelfde, maar de bodem zakt naar het grondwaterpeil toe. Dit gebeurt het meest bij veengrond.
Wintermaanden
In Nederland kan men spreken van een neerslagoverschot. Dit betekent dat er meer neerslag valt dan er verdampt. Vooral in de periode tussen november en januari is de hoeveelheid neerslag het hoogst en de verdamping het laagst. De onderstaande figuur geeft de neerslag aan in 2021 van Nederland, de cijfers van Rijswijk wijken hier nauwelijks vanaf. In de zomer is het grondwaterpeil dan ook lager dan in de winter. Het in 2022 gemeten grondwaterpeil in Rijswijk is de afgelopen 12 jaar hetzelfde gebleven.
Monitoren met peilbuizen
Door hoge grondwaterstanden kan wateroverlast in en rondom een woning ontstaan. Kelders kunnen vollopen, funderingen raken beschadigd en houten vloeren worden aangetast. De gemeente Rijswijk houdt met behulp van een monitoringsysteem van peilbuizen op zestig locatie in de gemeente de grondwaterstand goed in de gaten. Dit monitoringsysteem is openbaar. Op de volgende link staat onder meer informatie over grondwaterstanden in Rijswijk en vind je een link naar de meetpunten met grondwaterstanden.
Hoogteverschil
In februari valt meestal de meeste neerslag. Het regenwater dat in de winter valt verdampt minder snel dan in de zomer, waardoor er vaak in het midden van vlakken, niet-gedraineerde terreinen het water tot boven het maaiveld kan komen. Het maaiveld is nooit helemaal vlak. Soms kan het terrein hoogteverschillen van 10 cm bevatten. Dat betekent dat het water naar het laagste punt stroomt, waar dan plassen water ontstaan.
Bodemsamenstelling
De bodemsamenstelling, die kan bestaan uit grof of fijn zand, veen of klei, en de combinatie van verschillende bodemlagen bepalen hoe snel water in de bodem kan wegzakken. Hoe compacter de bodem, hoe langer het duurt voordat het water in de bodem is verdwenen.
Klimaatadaptatie
Drainage kan het probleem van overtollig water op terreinen oplossen, maar uit oogpunt van de klimaatadaptatie en toenemende droogte is deze aanpak af te raden. Door klimaatveranderingen zijn de laatste vier zomers warmer en droger geworden. Hierdoor droogt de bodem harder in de zomer en neemt hierdoor minder snel water als het regent. Bij piekbelasting kan hierdoor forse wateroverlast ontstaan.
Verantwoordelijkheden
De gemeente Rijswijk heeft de zorgplicht om in de openbare ruimte maatregelen te treffen als een hoge grondwaterstand structureel wateroverlast veroorzaakt. De gemeente is niet aansprakelijk voor grondwaterproblemen op particuliere terreinen. De perceeleigenaar is zelf verantwoordelijk om op eigen terrein maatregelen te treffen om grondwaterproblemen te voorkomen of op te lossen.
Bouwkundige staat en onderhoud eigen woning
De perceeleigenaar is ook verantwoordelijk voor het drooghouden van de grond waarop de woning staat. Hij betaalt de kosten voor de maatregelen om grondwateroverlast op zijn eigen terrein op te lossen. Ook is hij verantwoordelijk voor de bouwkundige staat en het onderhoud van de woning, dus ook voor het waterdicht houden van kelders.
