Herdenking 7 oktober

De herdenking begon met een zelfgeschreven gedicht van een van de leerlingen van Kindcentrum BuitenRijck, de school die het monument heeft geadopteerd. Daarna hield burgemeester Huri Sahin een toespraak. Zij begon met een citaat uit het dagboek van Wout Tersmette. Hij was op 7 oktober 1944 16 jaar en woonde op het Jaagpad, dichtbij het Haantje. Hij schrijft dat de gebeurtenissen bij ’t Haantje een kort moment duurden, slechts een kwartier. “In dat kwartier werden niet alleen de levens van de tien mannen hier beëindigd, maar er werden nog meer levens verwoest. Van omstanders, van familieleden, vrienden, buren, naasten… Het vermoorden van deze tien onschuldige mannen heeft gezorgd voor een blijvende impact op vele Rijswijkers en andere Nederlanders,” zo sprak de burgemeester. In haar toespraak benadrukte zij daarom dat wij van de geschiedenis bij ’t Haantje kunnen leren dat rechteloosheid veel slachtoffers maakt: “Rechteloosheid leeft door, door generaties heen. Wij kunnen van de geschiedenis hier leren dat wij onze democratische rechtsstaat met alles wat we hebben moeten beschermen. Dat kan óók, of misschien juíst, als we verschillend zijn, anders naar de wereld kijken of het niet met elkaar eens zijn”. Na de toespraak van de burgemeester volgde het tweede gedicht van een van de leerlingen van Kindcentrum BuitenRijck.  

Jacobus de Waal

Ilse de Waal vertelde daarna het verhaal van haar oudoomJacobus de Waal. Door zijn familie werd hij Jacques genoemd. Jacques werd op 21 januari 1900 geboren in Ravenstein. Tijdens de oorlogsjaren werkte hij als ambtenaar bij Maatschappelijk Hulpbetoon en raakte hij betrokken bij het verzet door arbeiders uit Duitsland te houden. Op 29 september 1944 werd hij samen met meer dan dertig andere mannen opgepakt in de woning van zijn zuster aan de Laan van Meerdervoort 415a in Den Haag. Ze werden allemaal overgebracht naar het Oranjehotel in Scheveningen. Jacques heeft een week gevangen gezeten in het Oranjehotel. Op 7 oktober werd hij geselecteerd als een van de tien mannen die die dag gefusilleerd zouden worden als represaille voor het saboteren van de spoorlijn hier bij ’t Haantje. Zij werden gestraft voor een daad waar zij niets mee te maken hadden.

Na het taptoe-signaal, verzorgd door muziekvereniging Forum Hadriani, werd er 1 minuut stilte gehouden. Daarop volgde de kranslegging. Burgemeester Huri Sahin legde samen met wethouder Larissa Bentvelzen een krans bij het monument. Ook de nabestaanden en de kinderen van Kindcentrum BuitenRijck legden bloemen. Vervolgens legden verschillende organisaties uit Rijswijk en de regio bloemen bij het monument. De herdenking werd afgesloten met een defilé, waarbij alle aanwezigen langs het monument konden lopen.  

Het verhaal achter de fusillade bij ’t Haantje

Precies 81 jaar geleden werden bij de spoorwegovergang van ’t Haantje 10 mannen door de Duitse bezetter doodgeschoten. Deze fusillade was een vergelding voor een aanslag op het spoor de avond ervoor. Het verzet pleegde die aanslag om het vervoer van manschappen en materieel van het Duitse leger moeilijk te maken in een tijd dat de geallieerden oprukten. De 10 mannen waren al eerder gearresteerd en hadden niets met de aanslag te maken. Dat laatste wist de Duitse Sicherheitsdienst (SD) ook. Hun bedoeling was niet om de daders te straffen, maar om de bevolking, met name het verzet, te laten zien hoe keihard ze zouden reageren op zulke acties. Het nieuws van de fusillade werd dan ook wijd verspreid door middel van aanplakbiljetten met een Bekanntmachung. Opvallend aan deze bekendmaking in Rijswijk is dat er twee fouten in staan: er is sprake van 12 Nederlanders die door een Polizeistandgericht ter dood waren veroordeeld, terwijl er in werkelijkheid 10 Nederlanders zijn doodgeschoten die nooit voor de rechter hebben gestaan. Lees hier het gehele verhaal van de fusillade bij het Haantje op 7 oktober 1944 (Fusillade bij ’t Haantje, 7 oktober 1944 | Gemeente Rijswijk).