Monument verbouwen of slopen

Algemeen

Als u een monument wilt verbouwen, herstellen of slopen, heeft u meestal een omgevingsvergunning nodig. U vraagt de omgevingsvergunning aan via het Omgevingsloket.

Let op

Heeft u in 2023 een vergunning aangevraagd? Dan gelden voor u mogelijk andere regels.

Omschrijving

Een monument is een beschermd bouwwerk. Wilt u een monument verbouwen, herstellen, aanpassen of slopen? U kunt een omgevingsvergunning nodig hebben voor verschillende activiteiten. Onder andere voor:

  • Een monument herstellen, verbouwen of slopen (omgevingsplan),
  • Bouwen (omgevingsplan),
  • Technische bouwactiviteit,
  • Afwijken van het omgevingsplan, als het een functie wijziging betreft.

Voor gewoon onderhoud hoeft u geen vergunning of melding aan te vragen. Gewoon onderhoud is alles waarbij het uiterlijk van de binnenkant of de buitenkant van het pand niet verandert. Bijvoorbeeld:

  • Het bijhouden van het schilderwerk in dezelfde kleur;
  • Kleine reparaties met de oorspronkelijke materialen.

Ook aanpassingen binnen in het monument kunnen vaak zonder vergunning. Bijvoorbeeld het verwijderen van een niet-historische keuken of plafond.
Er zijn meerdere procedures bij het verlenen van een omgevingsvergunning voor monumenten. De reguliere, die heeft een beslistermijn van 8 weken. Het ministerie van OCW heeft in sommige gevallen besloten om advies te willen geven, dan komt er 4 weken bij, dat betekend dat er binnen 12 weken beslist moet worden. Verder is er nog de uitgebreide procedure daar gelegd een termijn van orde van 26 weken, dit is vaak het geval bij rijksmonumenten.

Aanvragen

Zo vraagt u een (concept) aanvraag omgevingsvergunning voor een monument aan:

  • Ga naar het Omgevingsloket.
  • Doe de vergunningcheck. U kunt de vergunning daarna meteen aanvragen.
  • U ziet of u een vergunning nodig heeft, bij vraag 7 kunt u kiezen voor (concept) aanvraag.
  • Log in:
    • Voor uzelf: met DigiD
    • Voor een bedrijf: met eHerkenning

Mogelijk heeft u de volgende stukken nodig:

    • Fotorapportage van het gebouw en de delen die u gaat verbouwen;
    • Situatietekening;
    • Omschrijving waarin, het monument omschreven is, de werkzaamheden en de invloed van de werkzaamheden op het monument;
    • Tekeningen die van belang zijn (plattegronden, gevelaanzichten, doorsnede, details);
    • Cultuurhistorisch rapport met waarde bepaling.

Voorwaarden

Wilt u in een vroeg stadium duidelijkheid of uw plan wel haalbaar is en past binnen alle wet en regelgeving? Wij adviseren u om eerst een concept aanvraag in te dienen, voor de activiteit welke u wenst uit te voeren.

U vraagt een (concept) omgevingsvergunning voor een monument aan als:

  • U eigenaar bent van een gemeentelijk monument;
  • U het monument wilt restaureren, grondig verbouwen of (gedeeltelijk) slopen;
  • In het bestemmingsplan staat dat u een omgevingsvergunning moet aanvragen.

De gemeente kan bepalen hoe u moet slopen in een beschermd stads- of dorpsgezicht.

Hoelang gaat het duren?

Concept aanvraag: de gemeente neemt binnen 8 weken na ontvangst van uw concept aanvraag in beginsel een uitspraak. De gemeente streeft er na om afhankelijk van de grote van uw plan deze procedure tijd te verkorten. 
Gewone procedure: u krijgt de beslissing binnen 8 weken. Deze termijn kan de gemeente eenmaal verlengen met 6 weken. Indien u een conceptaanvraag heeft doorlopen en uw plan aangepast heeft aan de op- en aanmerkingen. Dan verkort dit de doorlooptijd aanzienlijk, omdat de aanvraag al grotendeels is voorgetoetst.
Uitgebreide procedure: u krijgt de beslissing binnen 6 maanden. Deze termijn kan de gemeente eenmaal verlengen met 6 weken. Indien u een conceptaanvraag heeft doorlopen en uw plan aangepast heeft aan de op- en aanmerkingen. Dan verkort dit de doorlooptijd aanzienlijk, omdat de aanvraag al grotendeels is voorgetoetst.

Kosten

Als u een omgevingsvergunning aanvraagt, dan betaalt u meestal niet alleen de kosten voor de omgevingsvergunning. Vaak brengt de gemeente ook plankosten in rekening. Dit zijn kosten voor voorbereiding van en toezicht op de aanleg van voorzieningen. Bijvoorbeeld groenvoorzieningen, nieuwe wegen of het dempen van sloten. Er is een rekenmodel waarmee de gemeente de plankosten bepaalt.

Bezwaar

Bij een gewone procedure maakt u bezwaar bij de gemeente. Bij een uitgebreide procedure geeft u uw mening (zienswijze) over het ontwerpbesluit.
Doe dit binnen 6 weken. Bent u het daarna niet eens? Dan kunt u in beroep gaan bij de rechtbank. Eventueel kunt u daarna nog in hoger beroep gaan.
Is er niet gereageerd binnen de beroepstermijn van 6 weken? Dan is de vergunning definitief.